Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej działa jako samodzielna jednostka organizacyjna instytucji kultury utrzymywana z budżetu gminy. Wchodzi w skład ogólnokrajowej sieci bibliotek publicznych. Jej główna siedziba mieści się w budynku Urzędu Gminy w Lipowej. Posiada dwie filie w Leśnej i Twardorzeczce. Filia w Leśnej mieści się w budynku Przedszkola obok kościoła, natomiast filia w Twardorzeczce w Gimnazjum tejże miejscowości.
Głównym celem statutowym biblioteki jest rozwijanie i zaspokajanie potrzeb kulturowych, oświatowych i informacyjnych czytelników naszej gminy. Poprzez posiadany bogaty księgozbiór uczestniczy bezpośrednio w upowszechnianiu wiedzy i kultury.
W ciągu ostatnich kilku lat bardzo zmieniło się oblicze polskich bibliotek. Postępująca automatyzacja i digitalizacja zbiorów podnosząca w dużym stopniu standard usług oferowanych przez biblioteki. Zmieniły one również charakter pracy współczesnego bibliotekarza.
Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej oraz filie w Leśnej i Twardorzeczce starają się nadążać za aktualnymi trendami bibliotekarskimi, oferując jednocześnie tradycyjny dostęp do zgromadzonych zbiorów. Biblioteka gminna i filia w Twardorzeczce jest w pełni zautomatyzowana-Lipowa posiada cztery komputery i zakupiony w 2016 roku program biblioteczny SOWA, dzięki któremu obsługuje czytelników automatycznie. Filia w Twardorzeczce posiada program MOL i tak samo wypożycza już automatycznie od września 2007 roku. książki swoim czytelnikom. Posiada trzy komputery, które otrzymała z programu IKONKA z dostępem do Internetu.
Automatyzacja procesów bibliotecznych, nowe wyposażenie, przestronne pomieszczenia w Filii w Leśnej i Twardorzeczce na miarę nowoczesnej biblioteki. Fachowa i rzetelna obsługa sprawiają przyjemne wrażenie na czytelnikach odwiedzających gminną placówkę i filie kulturalno-oświatowe.
Pracownicy biblioteki dbają o staranny dobór nowości wydawniczych, zwłaszcza uaktualnienia zbiorów z zakresu wydawnictw encyklopedycznych i informacyjnych oraz literatury pięknej i popularno-naukowej, wychodząc tym samym naprzeciw rosnącym oczekiwaniom czytelników.
Działalność informacyjna w naszych bibliotekach jest rzetelna- każdy czytelnik może otrzymać informacje na dany temat- z pomocą bibliotekarza, z księgozbioru podręcznego, komputerowego, z księgozbioru regionalnego czy Internetu. Potrzebne informacje są kserowane. Do wglądu również na miejscu jest Kronika Gminy, i kronika wsi w Leśnej, którą prowadzą bibliotekarze naszych bibliotek oraz „Biuletyn Informacyjny Gminy Lipowa” wydawany przez Urząd Gminy , w którym na bieżąco można uzyskać informacje, dotyczące życia społecznego gminy.
Czytelnictwo dzieci i młodzieży w naszych bibliotekach mieści się w pierwszej grupie preferencyjnej, która poszukuje informacji z różnych dziedzin nauki, potrzebnych do referatów, prac maturalnych, olimpiad i innych. Czytelnictwo starszych to przede wszystkim nowości wydawnicze cieszące się wielkim powodzeniem.
Biblioteki zakończyły reklasyfikację zbiorów zgodnie z normami tablic UDC PO58 według norm międzynarodowych, opracowanych przez Bibliotekę Narodową. Książki, jeśli chodzi o preferencje tematyczne- kupuje się o różnej tematyce, trafiając w gusta czytelników, ze środków samorządowych i dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dzięki tak przyjętej strategii z roku na roku przybywa osób chcących skorzystać z ogromnego księgozbioru oraz pozostałych źródeł informacji (Internet, usług dodatkowych np. ksero) a świadczy o tym duża liczba czytelników oraz wysokie wskaźniki wypożyczeń w naszych bibliotekach. Dużą popularność wśród czytelników cieszy się akcja „Książka dla Biblioteki”, zorganizowana przez filię Biblioteki w Leśnej przy współudziale księdza proboszcza z parafii Leśna, promującego tą inicjatywę już po raz drugi.
Według wskaźnika indeksu aktywności w naszych Bibliotekach w 2007 roku znaleźliśmy się na 2 miejscu w powiecie żywieckim, co rzutuje bardzo pozytywną pozycją w gronie innych bibliotek powiatu.
HISTORIA BIBLIOTEKI W LIPOWEJ
\Początki czytelnictwa sięgają okresu przed II wojną światową. W domu Golców obok kościoła mieszkała nauczycielka miejscowej szkoły- Pani Wnętrzak, która posiadała duży rodzinny księgozbiór. Była osobą wykształconą, towarzyską i uczynną, zachęcała znajomych, sąsiadów do czytania. Wypożyczała najpierw książki swoim znajomym, a później wszystkim chętnym. Potrafiła zainteresować, zachęcić i doradzić swoim czytelnikom do sięgnięcia do coraz bardziej ambitnych pozycji.
Powstanie biblioteki notujemy w 1948 roku. Na jej siedzibę przeznaczono jedno pomieszczenie w budynku starej szkoły. Kierownikiem zostaje kierowniczka szkoły powszechnej Apolonia Biłocha. Na nią spadła organizacja biblioteki, zadbanie o przydzielenie przez gminę lokalu, nawiązanie współpracy z Biblioteką Powiatową w Żywcu, celem pozyskania księgozbioru, a także przygotowanie pomieszczenia, przywóz książek z Żywca, założenie kartotek, ustalenie godzin wypożyczeń. Większość tych prac wykonali uczniowie pod jej kierownictwem. Praca ta na początku była trudna, najpierw trzeba dotrzeć do mieszkańców i używając różnych sposobów zachęcić do przyjścia do biblioteki. Dużą pomocą okazali się uczniowie Szkoły Podstawowej, to oni zachęcali i namawiali swoich rodziców i starsze rodzeństwo do odwiedzenia biblioteki. Taka wzajemna współpraca przyniosła stopniowe efekty. Pozyskany księgozbiór to około 500 tomów. Przeważały w nim książki o tematyce historycznej, J.I. Kraszewskiego, H. Sienkiewicza, poezje oraz dzieła, które obrazowały walkę Narodu Polskiego. Pani Biłocha podejmuje się poszerzenia wielkości księgozbioru, zwraca się z apelem do nauczycieli i uczniów o bezpłatne przekazanie zalegających w domach książek. Występuje do Urzędu Gminy, Gminnej Spółdzielni, Instytutu Zootechniki o zakup i przekazanie do biblioteki książek. Powoli, powoli księgozbiór się powiększa. Pani Apolonia Biłocha pełni kierownictwo do 1954 roku.
1954 r.- Kierownikiem biblioteki zostaje nauczyciel Kazimierz Szafran. Wtedy biblioteka posiadała już znaczny księgozbiór około 3 tyś. tomów. Czynna była 3 razy w tygodniu, w niedzielę po mszy św. w kościele sąsiadującym z biblioteką. Zarejestrowano 32 czytelników.
1956 r.- Powołanie Biblioteki Gminnej w Lipowej. Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej, zwana dalej „Biblioteką”, została utworzona na mocy Aktu Założycielskiego dnia 27.03.1956 r.
1964 r.- Biblioteka zostaje przeniesiona do domu Ferdynanda Koniora i on jako nauczyciel zostaje nowym kierownikiem. Bibliotekę prowadzi do końca 1975 roku. Na potrzeby biblioteki przeznacza jeden pokój na parterze domu. W 1970 r. Ferdynandowi Koniorowi zostaje powierzone stanowisko Dyrektora Szkoły Podstawowej w Lipowej i rezygnuje z kierowania biblioteką.
1975 r.- Reforma administracyjna kraju, likwidacja powiatów. Powstanie województwa bielskiego. Biblioteka Rejonowa w Żywcu pełni opiekę nad bibliotekami gminnymi.
1976 r.- Z dniem 2 stycznia biblioteka zostaje przeniesiona do nowo wybudowanego Urzędu Gminy w Lipowej, gdzie znajduje się do dzisiaj.
1976 r.- Objęcie funkcji kierownika. Nowym Kierownikiem Biblioteki zostaje Irena Zych. Otrzymany księgozbiór po przeprowadzce był w bardzo złym stanie- oprawiony w szary papier, podarty. Księgozbiór po przeprowadzce został odnowiony i oprawiony w folię, co dało nowy wizualny wygląd biblioteki. Książki były ułożone według numerów inwentarzowych. W nowym lokalu książki ułożono działowo wg UKD, a w obrębie działów alfabetycznie. Wyodrębniono książki dla dzieci i młodzieży. Przeniesiony katalog był tylko alfabetyczny i niekompletny. Uzupełniono katalog alfabetyczny i utworzono drugi katalog systematyczny wg układu książek na półkach, a także katalog tytułowy dla dzieci i młodzieży. Wyodrębniono księgozbiór regionalny. Zakupiono do nowego pomieszczenia telewizor, radio, magnetofon, szafki katalogowe, biurko-ladę na kartoteki, maszynę do pisania kart katalogowych. Utworzono kącik czytelniczy.
1977 r.- Powstanie Koła Przyjaciół Biblioteki.
1986 r.- Otwarcie Filii Bibliotecznej w Twardorzeczce.
1986 r.- Biblioteka otrzymała dyplom za osiągnięcia wyróżniających wyników we „Współzawodnictwie bibliotekarzy i bibliotek publicznych Województwa Bielskiego”, ogłoszonego z okazji 40-lecia wydania „Dekretu o Bibliotekarzach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi”.
1990 r.- Zmiana statusu biblioteki. Zmianę tą wprowadziła ustawa o Samorządzie Terytorialnym, która stanowi, że prowadzenie biblioteki publicznej jest zadaniem własnym gminy. Od tego czasu biblioteki gminne prowadzą zakupy książek we własnym zakresie. Do 1990 roku był zakup centralny przez Bibliotekę Rejonową dla bibliotek gminnych.
1990 r.- Biblioteka prowadzi Kronikę Gminy- od powstania samorządów terytorialnych.
1995 r.- Zakup maszyny z pamięcią elektroniczną, która była nowością na rynku, niezbędna do pracy w bibliotece. Maszyna ta umożliwiała drukowania kart katalogowych dla biblioteki i filii.
1997 r.- Zakup pierwszego komputera i programu bibliotecznego SIB- fundusze biblioteka otrzymała z PEFRON-u w zamian za zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego w bibliotece.
1997 r.- Biblioteka otrzymała dyplom za uczestnictwo w konkursie „Biblioteka Roku 1997 w Województwie Bielskim” ogłoszonego przez Wojewodę Bielskiego, Sejmik Samorządowy Województwa Bielskiego, Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Bielsku-Białej.
1997 r.- Kierownik Irena Zych za wzorową pracę otrzymała odznaczenie Ministra Kultury – „Zasłużony Działacz Kultury”.
1998 r.- Rozpoczęcie komputeryzacji procesów bibliotecznych. Prace nad komputeryzacją trwały 5 lat. Obecnie biblioteka jest w pełni skomputeryzowana i nie prowadzi katalogów kartkowych.
1999 r.- Zakup nowego komputera z drukarką oraz skanera.
1999r.- Reforma administracyjna państwa. Powstają na nowo powiaty, zostaje zlikwidowane Województwo Bielskie.
1999r.- Gromadzenie zbiorów specjalnych tzn. zbiorów elektronicznych, encyklopedii multimedialnych.
2000 r.- Połączenie z Internetem w Gminnej Bibliotece Publicznej w Lipowej.
2002 r.- Biblioteka otrzymała z urzędu gminy pierwszą kserokopiarkę.
2003 r.- Powiększenie lokalu w Filii Biblioteki w Leśnej oraz generalny remont (wymiana okien, podłóg, malowanie, zakup mebli).
2004 r.- 16 listopada Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej otrzymuje status prawny i staje się samodzielną Samorządową Instytucją Kultury, a kierownik zostaje dyrektorem biblioteki.
2004r.- Remont generalny Gminnej Biblioteki (wyburzenie ścian, wymiana okien, wymiana podłóg, odnowa sanitariatów, zakup oszklonych szaf bibliotecznych, biurka na kartoteki).
2004 r.- Przystąpienie do programu „Ikonka”, którego celem jest rozwój społeczeństwa informacyjnego. W ramach grantu Filia w Twardorzeczce otrzymuje 3 zestawy komputerowe z dostępem do Internetu.
Otwarcie czytelni internetowej.
2005 r.- Zamknięcie katalogu kartkowego-pełna komputeryzacja.
2008 r.- Zakup nowego programu „LIBRA” i konwersja danych z programu SIB. Wdrożenie komputerowego udostępniania zbiorów. Zakup nowego komputera.
2015 r.- powiększenie i remont biblioteki.
2016 r.- zakup nowego programu bibliotecznego SOWA
HISTORIA BIBLIOTEKI W LEŚNEJ
\Biblioteka Publiczna w Leśnej rozpoczęła swoją działalność w 1953 roku. Inicjatorem jej powołania oraz pierwszym kierownikiem był Pan Stanisław Hankus-nauczyciel. Pierwotnie biblioteka znajdowała się w budynku Gromadzkiej Rady Narodowej w Leśnej.
Dnia 1 września 1955 roku kierownikiem biblioteki został Pan Henryk Płaza, a od 1961 roku Pani Otylia Ciurla. W marcu 1964 roku Pani Ciurla przekazała bibliotekę Panu Julianowi Matlakowi-wielkiemu propagatorowi kultury czytelniczej. 1 grudnia 1974 roku bibliotekę przejęła Pani Teresa Barteczko, która jest kierownikiem do chwili obecnej. Początkowo lokal składał się z jednego pomieszczenia, zimnego i ciemnego, wymagającego remontu, względnie zastąpienia nowym (obecna kuchnia Koła Gospodyń Wiejskich). W latach 1981-1982 biblioteka mieściła się w budynku prywatnym Pani Barteczko. W 1983 roku została przeniesiona do budynku po byłej GRN w Leśnej, gdzie prowadzi działalność do chwili obecnej.
Dzięki przychylności władz samorządowych gminy, a zwłaszcza wójta- Wojciecha Zuziaka, biblioteka została wyremontowana i powiększona o dwa dodatkowe pomieszczenia. Jedno z nich przeznaczono na czytelnię, której uroczyste otwarcie miało miejsce w dniu 24 kwietnia 2003 roku. W czytelni można w ciszy i spokoju skorzystać z księgozbioru podręcznego i prasy.
Obok zadań statutowych, stanowiących podstawę zasadniczej i bieżącej działalności jak: gromadzenie, opracowanie, katalogowanie, selekcja księgozbioru, estetyka i funkcjonalne zagospodarowanie lokalu- biblioteka prowadzi działalność kulturalno-oświatową. Organizowane są konkursy czytelnicze, lekcje biblioteczne, wieczory opowiadań dla najmłodszych.
Statystyki biblioteczne odnotowują wzrost zainteresowania literaturą, szczególnie z takich dziedzin jak: ekologia, ochrona środowiska, prawo, ekonomia, bankowość i finanse, zarządzanie i inne. Związane jest to między innymi z powstaniem w Żywcu filii szkół wyższych i pomaturalnych. Aby sprostać tym potrzebom czytelniczym – 2/3 czytelników to studenci i młodzież ucząca się- biblioteka na bieżąco uzupełnia księgozbiór o: encyklopedie, słowniki, leksykony, poradniki, kompendia wiedzy, literaturę popularno – naukową i regionalną.
Biblioteka czynna jest dla czytelników 5 razy w tygodniu: poniedziałek - czwartek od 8:30 do 12:30, piątek od 13:00 do 17:00
Biblioteka stara się aby jej czytelnicy przez tak dobrą lekturę jak i różnorodne działania propagujące czytelnictwo zawsze chętnie korzystali z jej zasobów.
Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej - Filia w Twardorzeczce
Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej - Filia w Twardorzeczce powstała w 1986 r. Przy pierwszym wpisie do księgi inwentarzowej widnieje data 10 marzec 1986r. Było to 480 książek zebranych przez młodzież i dzieci i zgromadzonych w istniejącym wówczas klubie – świetlicy „Książka - Prasa - Ruch”, prowadzonym przez Panią Marię Caputa.
Na początku biblioteka mieściła się w budynku prywatnym u Anny Knapek Twardorzeczka 65. W 1990 r. przeniesiona została do świetlicy wiejskiej, do zaadoptowanego tam garażu, gdzie była do kwietnia 1997 r. Ponieważ były tam bardzo złe warunki pracy, władze samorządowe zdecydowały o przeniesieniu jej do piwnic budynku przedszkola w Twardorzeczce.
Kolejna przeprowadzka to rok 2001, kiedy to wybudowano i oddano do użytku Gimnazjum w Twardorzeczce.
Początkowo istniała jako jedyna i samodzielna placówka. W 2006 r. utworzono Bibliotekę Szkolną, prowadzoną przez mgr Katarzynę Faber-Caputę. Do chwili obecnej współistnieje na terenie Gimnazjum razem z Biblioteką Szkolną zachowując odrębne finansowanie i wyodrębniony księgozbiór. Obsługuje zarówno uczniów Gimnazjum, jak i czytelników z zewnątrz. Współpraca ta przynosi wzajemną korzyść: Biblioteka Publiczna uzupełnia księgozbiór o literaturę piękną i popularno-naukową, natomiast Biblioteka Szkolna dba o pełne wyposażenie w lektury i literaturę fachową dla nauczycieli. Mamy także bardzo bogaty księgozbiór podręczny, w którym znajdują się encyklopedie, słowniki, leksykony, poradniki, czy kroniki. Księgozbiór Biblioteki poszerzony jest o zbiory specjalne, zawierający filmy, audiobooki, czy encyklopedie i słowniki na nośnikach elektronicznych. Wspólnie prowadzimy też różne imprezy kulturalne, np. spotkania autorskie, wystawy, warsztaty. Do dyspozycji jest również czytelnia z 20 stanowiskami, a także 7 komputerami z bezpłatnym dostępem do Internetu. Efektem naszej pracy jest ciągły wzrost czytelnictwa i coraz bogatszy księgozbiór. Zarejestrowanych jest 665 czytelników (stan na koniec 2009 r.). Księgozbiór liczy 7450 egzemplarzy, w tym 1989 książek dla dzieci, 3977 literatury pięknej dla dorosłych oraz 1484 literatury popularno-naukowej. W ciągu roku wypożyczyliśmy 3636 książek, a odwiedziło nas 3139 czytelników.
Od 2007 r. Biblioteka jest w pełni skomputeryzowana. Prowadzi elektroniczną ewidencję księgozbioru i wypożyczeń, co bardzo usprawnia pracę.